یکی از تفاوت‌های اساسی بین چک و سفته در جنبه قانونی آن‌هاست. چک جنبه کیفری دارد؛ یعنی اگر چکی بی‌محل صادر شود، جرم محسوب می‌شود و ممکن است فرد صادرکننده به مجازات کیفری محکوم شود. درمقابل، سفته جنبه حقوقی دارد؛ پرداخت نکردن سفته در زمان سررسید، جرم نیست و برخورد با آن به‌صورت حقوقی انجام می‌شود.
۱. فرق چک و سفته از نظر قانونی؛ چک کیفری و سفته حقوقی
یکی از مزایای سفته نسبت به چک، وجود نداشتن جنبه کیفری است؛ حتی اگر در دادگاه حقوقی، حکم جلب برای صادرکننده سفته صادر شود، این موضوع پیشینه کیفری محسوب نمی‌شود.
۲. تفاوت در نقش‌های پرداختی بین چک و سفته
چک به‌عنوان وسیله‌ای برای پرداخت و انتقال وجه عمل می‌کند و شما می‌توانید با نوشتن چک، به کسی پول قرض دهید. درمقابل، سفته به‌عنوان سندی برای قرض گرفتن به‌کار می‌رود؛ یعنی صادرکننده سفته به‌عنوان قرض‌گیرنده محسوب می‌شود، نه قرض‌دهنده. به‌عبارت‌دیگر، چک ابزاری برای تأمین مالی دیگران است، درحالی‌که سفته ابزاری برای تأمین مالی از دیگران است.
این تفاوت نشان‌دهنده نقش‌های مختلف این دو ابزار مالی در معامله‌های مختلف است؛ چه فروشگاه داشته باشید، چه یک شرکت بزرگ، این تفاوت بین چک و سفته روی انتخاب آن‌ها در شرایط مختلف تأثیر می‌گذارد.
۳. در زمان مطالبه، سفته بهتر است یا چک؟
برای مطالبه چک، باید گواهی عدم‌پرداخت از بانک گرفته شود و چک برگشت بخورد تا بتوانید در دادگاه، دعوا طرح کنید؛ به‌عبارت‌دیگر، بدون برگشت زدن چک، نمی‌توان دعوایی را در دادگاه مطرح کرد. درحالی‌که برای سفته نیازی به برگشت زدن نیست و شما می‌توانید آن را مستقیماً در دادگاه مطالبه کنید؛ البته هزینه واخواست سفته حدود ۲ درصد مبلغ سفته است؛ درحالی‌که صدور گواهی عدم‌پرداخت چک، بدون هیچ‌گونه هزینه انجام می‌شود.
۴. تفاوت سفته و چک در زمان توقیف اموال بدهکار
توقیف اموال بدهکار با استفاده از چک ساده‌تر است. با داشتن چک و گواهی عدم‌پرداخت آن، می‌توانید بدون نیاز به واریز خسارت احتمالی به صندوق دادگستری، اموال بدهکار را توقیف کنید. درمقابل، برای توقیف اموال بدهکار با سفته، باید ابتدا سفته را واخواست کنید؛ بنابراین، چک در مقایسه با سفته، از نظر اجرای حکم توقیف اموال بدهکار، کارآمدتر و سریع‌تر عمل می‌کند.
۵. تفاوت چک و سفته هنگام نامشخص بودن تاریخ صدور
اگر تاریخ صدور چک مشخص نباشد یا اثبات شود که تاریخ درج‌شده صحیح نیست، چک همچنان معتبر باقی می‌ماند و هیچ مشکلی ایجاد نمی‌شود. اما مشخص نبودن تاریخ صدور سفته، باعث از دست رفتن ارزش قانونی آن می‌شود؛ به‌بیان‌دیگر، در این حالت سفته فرقی با یک رسید عادی ندارد! این موضوع اهمیت فراوانی دارد، تاریخ صدور در سفته نقشی تعیین‌کننده در اعتبار آن دارد و برای جلوگیری از مشکلات احتمالی، باید با دقت کامل نوشته شود.
۶. زمان پیگیری مفقودی، چک بهتره یا سفته؟
در صورت گم شدن چک، صادرکننده می‌تواند برای مسدودسازی آن شکایت کند، اما برای سفته چنین امکانی وجود ندارد و هیچ قانونی برای شکایت مفقودی سفته وضع نشده است. همچنین چک به‌عنوان سندی لازم‌الاجرا، از طریق دادگاه‌های حقوقی و کیفری، اداره اجرای اسناد و اداره ثبت نیز قابل‌پیگیری است؛ درحالی‌که سفته فقط از طریق دادگاه حقوقی پیگیری می‌شود. باتوجه‌به این موارد، پیگیری مفقودی چک بسیار آسان‌تر است.
تفاوت چک و برات